10-09-2019Z Korczyny do gwiazd.
Jana Winiarskiego niełatwa droga do gwiazd.
W Szkole Podstawowej w Korczynie, w piątek i sobotę 6-7 września 2019 roku, odbyły się uroczyste obchody 120. rocznicy urodzin Jana Winiarskiego (1899-1991) - urodzonego w korczyńskim przysiółku Leszczyny miłośnika i popularyzatora astronomii, nauczyciela, harcerza, organizatora tajnego nauczania, współzałożyciela i wieloletniego prezesa krośnieńskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii. Pomysłodawcami dwudniowej imprezy byli Panowie Roman Klara oraz Krzysztof Urbanek - członkowie Zarządu Głównego Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej. Oprócz SMZK, obchody współorganizowali ponadto: Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii - Oddział im. Jana Winiarskiego w Krośnie (PTMA), Gminny Ośrodek Kultury oraz Szkoła Podstawowa w Korczynie. W piątkowe popołudnie, przy bardzo dobrej frekwencji - młodzieży oraz osób starszych, a także dalszych krewnych Jana Winiarskiego - rozpoczęła się w szkolnej stołówce sesja wykładowa, prowadzona przez Tadeusza Łopatkiewicza. Prezes SMZK w krótkim słowie wstępnym m.in. powitał gości uroczystości, a to: Pana Mieczysława Janusza Jagłę - prezesa Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, Panią Agnieszkę Nowak - prezes krakowskiego Oddziału PTMA a także przedstawicieli Oddziału PTMA im. Jana Winiarskiego w Krośnie: Panów Wacława Moskala - prezesa Oddziału, ks. Wiesława Słotwińskiego - wiceprezesa, Pana Mariusza Świętnickiego - sekretarza, a także członków - Artura Kopecia, Rafała Hawaja, Lesława Materniaka i Grzegorza Kiełtykę. Gościem spotkania był także Pan Ryszard Prajsnar - nauczyciel i opiekun obserwatorium astronomicznego I Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle. Brawami zebrani przywitali ponadto Panów: Wojciecha Tomkiewicza - dyrektora Gminnego Ośrodka Kultury w Korczynie, Artura Stodolaka - dyrektora Szkoły Podstawowej w Korczynie, Henryka Bogacza - wiceprezesa ZG SMZK i Romana Klarę - sekretarza ZG SMZK. Na koniec słowa powitania prowadzący skierował do obecnych na sali członków ZG SMZK, a także członków oraz sympatyków obu stowarzyszeń organizujących dwudniowe obchody. Otworzył je biograficzny wykład Romana Klary pt. Jan Winiarski z Korczyny - sylwetka wybitnego popularyzatora astronomii, który przybliżył zebranym postać zasłużonego korczynianina. Ilustracją kolei jego życia były obszerne cytaty z własnoręcznego życiorysu Winiarskiego, które prelegent umiejętnie wplótł w swą narrację. Jej uzupełnienie stanowiły następujące po sobie kolejno punkty programu: suita filmowa autorstwa Piotra Magnowskiego i Pawła Filipowicza, z roku 1986, pt. Per aspera ad astra, oraz diaporama pt. Jan Winiarski - człowiek z pasją, wykonana przez obecną na sali Panią Gabrielę Urbanek-Kłopot. Zarówno film, jak i złożona z archiwalnych fotografii diaporama, dopełniły obrazem sylwetkę Jana Winiarskiego, pamiętanego jeszcze przez starszych krośnian, ale już nie przez młodzież krośnieńską.120. rocznica urodzin Jana Winiarskiego - nieoczekiwanie - zbiegła się z kilkoma kolejnymi jubileuszami. Pierwszym z nich było 50-lecie lądowania człowieka na Księżycu - temat, któremu poświęcił swój świetnie ilustrowany i bardzo interesująco zaprezentowany wykład Pan Mariusz Świętnicki - sekretarz krośnieńskiego Oddziału PTMA. Poznaliśmy nie tylko historyczną drogę podboju Kosmosu przez radzieckich i amerykańskich pionierów kosmonautyki, ale też okupione ofiarami próby pierwszych lotów załogowych Apollo, w lipcu 1969 roku uwieńczone bezprecedensowym sukcesem amerykańskich astronautów.Kolejny wykład odnosił się do kolejnego tegorocznego jubileuszu - 100-lecia powstania PTMA - któremu to tematowi ilustrowaną prezentację poświecił Pan Wacław Moskal. Prelegent naświetlił początki Towarzystwa przypadające na rok 1919, jak również wplótł w dzieje tej organizacji lokalną historię założonego w roku 1953 oddziału krośnieńskiego, jednego z 19. na mapie kraju. Ta część wykładu ukazała zebranym ponownie postać Jana Winiarskiego, tym razem jako współorganizatora, wiceprezesa i prezesa Oddziału PTMA, noszącego dziś jego imię, a także niezmordowanego popularyzatora astronomii - szczególnie wśród młodzieży szkolnej.Ostatnim punktem programu popołudniowej sesji wykładowej była niezwykle frapująca prezentacja przeźroczy o tematyce astronomicznej, wykonanych i kompetentnie skomentowanych przez Pana Mariusza Świętnickiego, specjalistę w zakresie fotografii astronomicznej. W bardzo sugestywnym wykładzie prelegent nie tylko zachwycił zebranych niecodziennym pięknem fotografii nieba nocnego widzianego przez teleskop, zaprezentował szereg wspaniałych zdjęć Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ALFA, gwiazdozbioru Andromedy, kwazarów, gwiazd supernowych itd., ale też uświadomił wszystkim mikroskopijną skalę naszej planety wobec niezmierzonych przestrzeni Kosmosu.Istotny składnik piątkowych obchodów rocznicowych stanowiły dwie skromne wystawy, przygotowane przez organizatorów. SMZK zaprezentowało mianowicie cztery gabloty wypełnione archiwaliami z rodzinnych zbiorów Jana Winiarskiego, w tym jego wspaniałą lunetę na statywie - refraktor zakupiony w roku 1930 i używany przez całe życie do obserwacji nieba. Drugą wystawę stanowił pokaźny zbiór kolorowych fotografii astronomicznych, autorstwa Mariusza Świętnickiego, niewielkiej części widoków Kosmosu, który podziwialiśmy również w trakcie prezentacji przeźroczy.Kontynuację powyższych wykładów oraz pokazów filmów stanowiły w piątkowy wieczór teleskopowe obserwacje nocnego nieba, prowadzone dla widzów przez członków krośnieńskiego Oddziału PTMA. Przy pomocy trzech różnej wielkości teleskopów, ustawionych przed szkołą i wycelowanych w niebo, młodzież i starsi mieli okazję obejrzeć fantastyczne przybliżenia powierzchni Księżyca, Uranu, Saturna i gwiazd, widocznych - mimo częściowego zachmurzenia - na południowym nieboskłonie. Obserwacje te, prowadzone długo w noc, zakończyły pierwszy dzień obchodów rocznicowych.W sobotnie popołudnie program imprezy rozpoczęło złożenie kwiatów i zapalenie zniczy na grobie Jana Winiarskiego, na cmentarzu parafialnym w Korczynie. Wzięli w nim udział przedstawiciele SMZK oraz PTMA, a także bracia Gazdowie z Korczyny. Krótką chwilę spędzoną nad grobem wypełniły wspomnienia o Janie Winiarskim, którymi dzielili się Panowie: Andrzej Gazda, Krzysztof Urbanek oraz Grzegorz Kiełtyka. Korzystając z okazji - odwiedziliśmy też leżący nieopodal grób Władysławy z Kaflów Winiarskiej (1901-1975), żony Jana Winiarskiego. Czasu starczyło nam jeszcze aby przy korczyńskiej Białej Szkole obejrzeć drewnianą rzeźbę autorstwa Marka Betki, przedstawiającą Jana Winiarskiego z lunetą przy oku. Rzeźba ta jest dziełem powstałym w trakcie pleneru rzeźbiarskiego w Korczynie, w roku 2017.Kolejnym punktem sobotniego programu miały być teleskopowe obserwacje Słońca, a wieczorem - nocnego nieba, które - jak dzień wcześniej - realizowane być miały dla chętnych widzów przez członków krośnieńskiego Oddziału PTMA. Niestety, całkowite zachmurzenie, panujące tego dnia popołudniem skutecznie uniemożliwiło nam ich przeprowadzenie. Mimo tego niepowodzenia, w rozmowach obecnych uczestników panował nastrój radości i zadowolenia z odbioru tego wszystkiego, co udało nam się wysłuchać i obejrzeć dzień wcześniej. Dziękujemy uczestnikom imprezy, a także członkom SMZK i PTMA, którzy przyczynili się do jej organizacji.
Autor tekstu: Tadeusz Łopatkiewicza
Zdjęcia: Krzysztof Urbanek, Tadeusz Łopatkiewicz
