14-05-2015Zapraszamy na wernisaż wystawy Tomasza Okoniewskiego
WÄ™glarze zwani inaczej kurzakami lub smolarzami to bieszczadzka legenda, która w niedÅ‚ugim czasie może zupeÅ‚nie zaniknąć. Twardzi ludzie o osmolonych twarzach wÅ‚aÅ›nie w bieszczadzkiej dziczy poszukujÄ… spokoju, samotnoÅ›ci czy też ucieczki od Å›wiata i jego kÅ‚opotów. Czasem z wyboru - a czasem dlatego, że los tak chciaÅ‚. W Bieszczadach znajdujÄ… miejsce, gdzie nikt ich nie bÄ™dzie szukaÅ‚ - i z tym im dobrze. Nie jest Å‚atwo ich znaleźć, częściej trafiajÄ… tu zwierzÄ™ta, niż zabÅ‚Ä…kani turyÅ›ci. SpotykajÄ…c smolarzy, warto znaleźć czas na rozmowÄ™ z nimi, wysÅ‚uchać niezwykÅ‚ych opowieÅ›ci, poznać ich trudne zajÄ™cie i codzienne życie. To ludzie pogodzeni z losem, którzy poÅ›wiÄ™cili siÄ™ niecodziennej, wrÄ™cz tytanicznej pracy. Ważne jest dla nich dziÅ› i teraz – żyjÄ… z dnia na dzieÅ„ i lubiÄ… takie życie. CzÄ™sto pochodzÄ… z wielu zakÄ…tków Polski i przybyli tu z różnych powodów. Karol – przyjechaÅ‚ po raz pierwszy w Bieszczady w 1967 roku… i pozostaÅ‚ do dziÅ›. Miejsce wypaÅ‚u - to zarazem piekÅ‚o i raj na ziemi, jak można od nich usÅ‚yszeć. DymiÄ…ce retorty można zobaczyć od wczesnej wiosny do późnej jesieni. W tym czasie ich domem jest najczęściej baza wypaÅ‚u. Tu nie ma dni wolnych od pracy – codzienny rytm wyznacza praca - zaÅ‚adunek drewna, podpalanie, nadzór nad piecami oraz wydobycie i zapakowanie wÄ™gla, czy zaÅ‚adunek caÅ‚oÅ›ci gotowego wyrobu. To wielogodzinna ciężka praca, która w letnie, gorÄ…ce dni rozpoczyna siÄ™ najczęściej już o 4 rano. Każdy bohater z mojej fotografii to równoczeÅ›nie osobna, niezwykle barwna i osobliwa opowieść, która wymagaÅ‚aby szerszego studium. Niektórzy pracujÄ… już na wypaÅ‚ach ponad 30 lat. Zawód smolarza jest z roku na rok coraz szybciej wypierany przez produkcjÄ™ przemysÅ‚owÄ… i import wÄ™gla drzewnego. Od kilku dekad tradycyjny wypaÅ‚ odbywa siÄ™ w stalowych retortach z wykorzystaniem technologii opracowanej jeszcze w latach 70, a gÅ‚ównym surowcem do produkcji wÄ™gla drzewnego jest przede wszystkim drewno bukowe.
Warto przyjechać w Bieszczady i odwiedzić nie tylko te wspaniaÅ‚e góry i przejść siÄ™ pasmem poÅ‚onin. Warto zejść również w doliny i poszukać nad malowniczymi strumykami wypaÅ‚ów wÄ™gla drzewnego. Zawód smolarza, który wielu turystom i podróżnikom nierozerwalnie kojarzy siÄ™ z bieszczadzkim pejzażem, może wkrótce przejść do historii.
Tomasz Okoniewski